II. Jutrznia i Nieszpory

37. "Zgodnie z czcigodną tradycją całego Kościoła za główne części codziennego oficjum należy uważać Jutrznię jako modlitwę poranną i Nieszpory jako modlitwę wieczorną, i tak je odprawiać".

38. Jutrznia jest uświęceniem porannych godzin dnia, jak to widać po jej układzie i doborze treści. Ten poranny charakter Jutrzni najlepiej wyrażają słowa św. Bazylego: "Jutrznię poświęcamy Bogu jako pierwsze poruszenie naszej duszy i myśli i nie podejmujemy żadnego innego działania, zanim wpierw nie napełni nas radością wspomnienie Boga, bo jest napisane: «wspomniałem na Boga i rozradowałem się» (Ps 77, 4 Vulg.). Także i nasze ciało niech nie rozpoczyna pracy, zanim nie spełnimy tego, co napisano: «Do Ciebie będę się modlił, Panie, rankiem mój głos usłyszysz; rano stanę przed Tobą i ujrzę Ciebie» (Ps 5, 4-5)".
 Jutrznia odprawiana o brzasku budzącego się dnia jest ponadto wspomnieniem zmartwychwstania Pana Jezusa, "Światłości prawdziwej, która oświeca każdego człowieka" (J 1, 9), "Słońca sprawiedliwości" (Ml 3, 20) i "nawiedzającego nas Wschodzącego Słońca" (Łk 1, 78). Zrozumiałe jest więc przypomnienie dane nam przez św. Cypriana: "Należy się modlić rano, aby poranną modlitwą wysławiać zmartwychwstanie Pana".

39. Nieszpory odprawia się w porze wieczornej, gdy dzień się już kończy, "dzięki składając za to, co w tym dniu zostało nam dane, i za dobro, które przez nas było dokonane". Ta modlitwa "wznosząca się jak kadzidło przed obliczem Pana i wzniesienie rąk naszych w wieczornej ofierze" jest również pamiątką Odkupienia. Można ją "również rozumieć w głębszym jeszcze znaczeniu jako rzeczywistą ofiarę wieczorną: tę przekazaną nam przez Pana i Zbawiciela naszego i przez Niego złożoną podczas Ostatniej Wieczerzy z Apostołami, na której dał początek sakramentom Kościoła. Można ją też pojmować jako ofiarę wieczorną, którą złożył następnego dnia, to znaczy przy końcu wieków, kiedy rozpostarł swe ręce dla zbawienia całego świata i ofiarował się Ojcu". Mamy się więc wtedy zwracać z nadzieją ku Światłu, które nie zna zachodu - "modlić się i prosić, by Chrystus powrócił i przyniósł nam łaskę wiekuistej światłości". W końcu w tej wieczornej porze łączymy nasze głosy z Kościołami wschodnimi i razem z nimi wzywamy "radosnej światłości świętej chwały przedwiecznego Ojca w niebie - błogosławionego Jezusa Chrystusa. Doczekawszy się zachodu słońca i oglądając wieczorne światło, sławimy Boga Ojca i Syna, i Ducha Świętego".

40. Jutrznia przeto i Nieszpory mają wielkie znaczenie jako modlitwa wspólnoty chrześcijan. Należy więc popierać publiczne lub wspólne ich odprawianie wśród tych zwłaszcza, którzy prowadzą życie wspólne. Zaleca się ponadto ich odmawianie poszczególnym wiernym, którzy nie mogą brać udziału we wspólnym odprawianiu tych Godzin.

41. Jutrznia i Nieszpory rozpoczynają się od wersetu wprowadzającego: Boże, wejrzyj ku wspomożeniu memu. Panie, pospiesz ku ratunkowi memu, po którym dodaje się Chwała Ojcu i Synowi, i Duchowi Świętemu, jak była... oraz Alleluja (opuszczane w okresie Wielkiego Postu). Ten werset oraz Chwała Ojcu... opuszcza się wtedy, gdy Jutrznię rozpoczyna się od Wezwania.

42. Następnie śpiewa się lub odmawia odpowiedni hymn. Hymn nadaje każdej Godzinie czy świętu właściwy ton, a równocześnie wprowadza w atmosferę radosnej modlitwy, zwłaszcza gdy wierni biorą w niej udział.

43. Po hymnie następuje psalmodia stosownie do wytycznych podanych w nr 121-125. Psalmodia Jutrzni składa się z jednego psalmu przystosowanego do godziny porannej, z pieśni zaczerpniętej ze Starego Testamentu oraz z drugiego psalmu o charakterze pochwalnym zgodnie z tradycją Kościoła.
Psalmodia Nieszporów składa się z dwóch psalmów, albo dwu części jednego, gdy ten jest dłuższy, dostosowanych do tej godziny dnia i jej odprawiania z udziałem wiernych, oraz pieśni zaczerpniętej z Listów Apostolskich lub Apokalipsy.

44. Po psalmodii następuje krótkie lub dłuższe czytanie.

45. Czytanie krótkie jest dobrane odpowiednio do dnia, okresu liturgicznego lub święta. Należy je odczytać jako głoszenie słowa Bożego i tak też go słuchać. Uwydatnia ono z mocą jakieś zdanie i myśl natchnioną lub te słowa Pisma św., na które nie zwróciłoby się uwagi w czytaniu ciągłym. Czytania krótkie łącznie z psalmodią różne są na poszczególne dni.

46. Według uznania celebrującego, a zwłaszcza przy udziale wiernych, można wybrać dłuższe czytanie z Pisma św., zaczerpnięte czy to z Godziny Czytań, czy z tekstów mszalnych, przede wszystkim tych, które się opuściło z różnych powodów. Niekiedy można też wybrać inne jeszcze czytania, bardziej dostosowane, zgodnie z tym, co powiedziano w nr 249-250 i w nr 251.

47. Gdy Jutrznię i Nieszpory odprawia się przy udziale wiernych, czytanie dłuższe można, według uznania, wyjaśnić w krótkiej homilii.

48. Po czytaniu bądź też homilii wypada zachować w skupieniu chwilę milczenia.

49. Odpowiedzią na słowo Boże jest krótkie responsorium śpiewane lub recytowane, które jednak wedle uznania można opuścić. Zamiast responsorium wolno śpiewać inną pieśń tego rodzaju i o podobnym przeznaczeniu, jednakże te pieśni muszą być zatwierdzone do tego celu przez konferencję episkopatu.

50. Następnie wykonuje się uroczyście pieśń z Ewangelii z jej własną antyfoną: w Jutrzni pieśń Zachariasza Błogosławiony Pan, Bóg Izraela, a w Nieszporach pieśń Maryi Wielbi dusza moja Pana. Obie te pieśni, mające za sobą wielowiekową i powszechną tradycję Kościoła rzymskiego, wyrażają pochwałę dzieła odkupienia i dziękczynienie. Antyfony tych pieśni są dostosowane do dnia, okresu liturgicznego lub święta.

51. Po pieśni odmawia się rano modlitwy poświęcające Panu dzień i jego prace, a wieczorem modlitwy wstawiennicze (por. nr 179-193).

52. Po tych modlitwach i prośbach odmawia się wspólnie Ojcze nasz.

53. Bezpośrednio po Ojcze nasz odmawia się modlitwę kończącą te Godziny. Dla dni zwykłych znajduje się ona w psałterzu, dla innych dni w tekstach własnych obchodu liturgicznego.

54. Na zakończenie kapłan lub diakon przewodniczący liturgii pozdrawia wiernych słowami: Pan z wami i udziela im błogosławieństwa jak we Mszy św., po czym dodaje: Idźcie w pokoju, na co obecni odpowiadają: Bogu niech będą dzięki. W braku kapłana lub diakona liturgia tych Godzin kończy się błogosławieństwem: Niech nas Pan błogosławi...

Ogólne wprowadzenie do Liturgii Godzin